Ο Γάμος στη χριστιανική μας πίστη και στη μακραίωνη εμπειρία της εκκλησιαστικής Παραδόσεώς μας δεν είναι μόνο μια φυσική σχέση, ούτε ένα απλό κοινωνικό γεγονός. Κατά τη χριστιανική Δογματική, είναι μυστήριο, ενταγμένο στη ζωή της Εκκλησίας μας. Ο Θεός το ευλόγησε από την πρώτη στιγμή της Δημιουργίας, λέγοντας στους πρωτοπλάστους «Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε» (Γεν. 1, 28), αλλά και ως Θεάνθρωπος το ευλόγησε στο γάμο της Κανά (Ιω. 2, 1-11).

Συνδέεται ο γάμος με την εν Χριστώ σωτηρία μας· την αιώνια προοπτική του ανθρώπου. Είναι το μυστήριο, κατά το οποίο -με την ιερολογία της Εκκλησίας μας- παρέχεται η Θεία Χάρις σ’ εκείνους που το επιθυμούν και αγιάζει την ένωσή τους, με σκοπό να τους δυναμώσει για να επιτύχουν τους σκοπούς του γάμου.

Ο Απόστολος Παύλος χαρακτήρισε το γάμο «Μυστήριον μέγα εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» (Εφ. 5, 32), που σημαίνει ότι ο γάμος εκτός του ότι είναι μυστήριο και μάλιστα πολύ μεγάλο, είναι και δεσμός τελείας ενώσεως και αφοσιώσεως, ισόβιος και αδιάλυτος: Αυτοί, τους οποίους «ο Θεός συνέζευξε άνθρωπος μη χωριζέτω» (Ματθ. 19, 6). Συντελείται η ένωση των δύο σε ένα.

Η Εκκλησία εύχεται στο μυστήριο του γάμου, όπως οι νεόνυμφοι έχουν μεταξύ τους τέλεια αγάπη, υπακοή, ανοχή και σύμπνοια.

«Τοποθετείται η σχέση της γυναίκας με τον άνδρα σε νέα βάση. Η ισοτιμία μεταξύ των συζύγων είναι απαραίτητη. Η αγάπη θα πρέπει να είναι πάντοτε θυσιαστική. Όπως αγαπά ο Χριστός την Εκκλησία έτσι να αγαπά ο σύζυγος τη σύζυγό του. Το ζεύγος θα πρέπει να δίνεται και να δένεται με τη μεγάλη αρετή της αγάπης. Πρώτιστα θα πρέπει να υπάρχει αφειδώλευτη αγάπη του άνδρα προς τη γυναίκα και σεβασμός και όχι δουλοπρέπεια της γυναίκας προς τον άνδρα. Η αγάπη οπωσδήποτε να είναι αμοιβαία.

Ο κύριος σκοπός του γάμου δεν είναι η παιδοποιία, αλλά η βοήθεια του ενός προς τον άλλο για την τελειοποίηση. Καλή και ευλογημένη η πολυτεκνία, αλλά θα πρέπει να συνυπάρχει με την καλλιτεκνία. Είναι, λοιπόν, θείος θεσμός ο γάμος, εντολή θεϊκή, πράξη που εκφράζει το θείο θέλημα.

Ο αγιασμός του άνδρα και της γυναίκας γίνεται διά των ευχών της Εκκλησίας. Η ιερολογία του γάμου δεν γίνεται προς επίδειξη αλλά προς θεία ενίσχυση. Στη συνείδηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας ο γάμος νοηματίζεται με τις ευχές της Εκκλησίας, την ιερολογία και το μυστήριο. Από νωρίς ο γάμος ήταν συνδεδεμένος με το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Σε γαμήλιες παραστάσεις ο ίδιος ο Χριστός στεφανώνει τους νεόνυμφους. Τα δακτυλίδια, οι λαμπάδες, τα στέφανα και το κοινό ποτήριο συμβολίζουν την ένωση, την ομόνοια και την αγάπη των νεονύμφων. Γενικά η ακολουθία του γάμου ευλογεί, ενισχύει, νοηματίζει, εμπνέει και χαριτώνει τη ζωή των νεονύμφων. Στον γάμο προσέρχεται κανείς ελεύθερα. Η αγάπη είναι απαραίτητη και από τα δύο μέλη. Ο σεβασμός του ενός προς τον άλλο ισόβιος. Από τώρα τα προβλήματα θα λύνονται μαζί. Δεν θα πρέπει να υπάρχουν μυστικά μεταξύ τους, ούτε δύο πορτοφόλια. Η αντιμετώπιση των δυσκολιών θα γίνεται κοινή. Η αγωγή των παιδιών με ιδιαίτερη φροντίδα. Κανονικά ο γάμος είναι αδιάλυτος.

Η Εκκλησία γνωρίζοντας την ανθρώπινη αδυναμία επιτρέπει δεύτερο και τρίτο γάμο. Το διαζύγιο συνήθως δεν λύνει αλλά μεγαλώνει προβλήματα, όταν μάλιστα υπάρχουν και παιδιά. Η αύξηση των διαζυγίων σημαίνει έξαρση της επάρσεως. Ο εγωισμός και η μοιχεία οδηγούν, συνήθως, στα διαζύγια. Τα παιδιά των διαζευγμένων συχνά έχουν συναισθηματικά τραύματα, ψυχολογικά προβλήματα και μαθησιακές δυσκολίες.

Δυστυχώς σήμερα ο ιερός θεσμός του γάμου κλυδωνίζεται σοβαρά. Μικροεγωισμοί, πείσματα, ατομισμοί και κακίες συννεφιάζουν την οικογένεια. Ο καθένας κάνει ό,τι θέλει και ό,τι του αρέσει, μη σκεπτόμενος τον άλλο. Με ευκολία ο ένας εξουθενώνει τον άλλο. Τα παιδιά δεν είναι πάντοτε πηγή χαράς. Βλέπουν τους γονείς εξουθενωμένους και δακρύζουν κρυφά ή φανερά.

Για την επίτευξη του σκοπού του γάμου χρειάζεται συνεχής, επιμελημένος και επίπονος αγώνας μεταξύ των συζύγων. Εκτός από την απαραίτητη αγάπη, θα πρέπει να υπάρχει η ταπείνωση. Ο ένας να ανέχεται τον άλλο, να υπομένει, να υποχωρεί και να ειρηνεύει. Οι συζυγικοί καβγάδες ενώπιον των παιδιών τα κάνουν κομπλεξικά. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει πως τους συζύγους που είναι δεμένοι μεταξύ τους δεν θα μπορέσει να τους στενοχωρήσει κανένα από τα γεγονότα της ζωής, ούτε να καταστρέψει την ευτυχία τους, γιατί όταν υπάρχει ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα ομόνοια και ειρήνη και δυνατή αγάπη, τότε έρχονται όλα μαζί τα αγαθά. Μακάρι ο γάμος να καταστεί εργαστήρι αρετής και λιμάνι ησυχίας» (Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης).

Επιμέλεια • ο Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Νικηφόρος

Για την έκδοση των Δικαιολογητικών της Αδείας Γάμου -ως προς το κανονικό και νομικό μέρος της- απαιτούνται τα κάτωθι, κατά περίπτωση, δικαιολογητικά.

Τα έγγραφα αυτά, αφού συγκεντρωθούν από τους μελλονύμφους σε φάκελο, υποβάλλονται στον Εφημέριο-Ιερέα του Ι. Ναού που θα τελεσθεί το Μυστήριο του Γάμου. Ο Εφημέριος επιμελείται τα έγγραφα και υπογράφει υπεύθυνα, αφού πρώτα ελέγξει τη γνησιότητα των στοιχείων του φακέλου, δηλαδή την ταυτοπροσωπία των μελλονύμφων (των κηδεμόνων, σε περίπτωση  ανηλίκων) και των μαρτύρων, προκειμένου να βεβαιωθεί το άσχετο της συγγενείας των μελλονύμφων, οι οποίοι και θα υπογράφουν  απαραιτήτως ενώπιόν του.

Στην συνέχεια ο φάκελος των δικαιολογητικών υποβάλλεται από τους μελλονύμφους στο Γραφείο Γάμων της Ιεράς Μητροπόλεως για θεώρηση και την έκδοση της Αδείας Γάμου, η οποία δίδεται από τους μελλονύμφους στον Ι. Ναό για την τέλεση του Μυστηρίου του Γάμου.

I) ΓΑΜΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ, ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Πιστοποιητικό Αγαμίας και ασχέτου συγγενείας για τον καθένα από τους Μελλονύμφους. Εκδίδεται από τον Ιερέα της Ενορίας τους. Εάν η Ενορία ενός εκ των Μελλονύμφων ανήκει σε Ιερά Μητρόπολη διαφορετική απ’ αυτή που θα τελεσθεί ο Γάμος, τότε το Πιστοποιητικό Αγαμίας του θα πρέπει να είναι επικυρωμένο από το Γραφείο Γάμων-Διαζυγίων της εκεί Ιεράς Μητροπόλεως.

Πιστοποιητικό οικογενειακής καταστάσεως για τον καθένα από τους Μελλονύμφους.

Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως – Βαπτίσεως και των δύο Μελλονύμφων.

 1(ένα) e-Παράβολο χαρτοσήμου ( 15 ) Εὐρὼ Δημοσίου, με κωδικό 401.

Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599 για τον καθένα από τους μελλονύμφους, στην οποία δηλώνουν ότι δεν έχουν τελέσει άλλο γάμο (Πολιτικό ή Θρησκευτικό)  ή Σύμφωνο Συμβίωσης και ότι δεν υπάρχει καμία συγγένεια μεταξύ τους.
Σε περίπτωση που έχει προηγηθεί Πολιτικός Γάμος ή Σύμφωνο Συμβίωσης μεταξύ των Μελλονύμφων, κατατίθεται επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της Ληξιαρχικής Πράξεως του τελεσθέντος Πολιτικού Γάμου ή του Συμφώνου Συμβίωσης.
Πράξη Προσδιορισμού Επωνύμου Τέκνων. Συντάσσεται ενώπιον του Ιερέα και υπογράφεται από τους δύο Μελλονύμφους.
Φυσική παρουσία των Μελλονύμφων με τις αστυνομικές τους ταυτότητες στο Γραφείο του Ι. Ναού που θα τελεσθεί το Μυστήριο του Γάμου για την συμπλήρωση των δικαιολογητικών, σε ημέρα και ώρα που θα έχουν προκαθορίσει με τον Ιερέα.

Ειδικές περιπτώσεις:

1.  Σε περίπτωση διαλυθέντος Θρησκευτικού Γάμου κατατίθεται το Διαζευκτήριο με την ένδειξη «ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΩΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟΝ ΔΙ’ ΕΚΔΟΣΙΝ ΑΔΕΙΑΣ ΓΑΜΟΥ», το οποίο εκδίδεται από το Γραφείο Γάμων-Διαζυγίων της Ιεράς Μητροπόλεως, στην οποία αυτός τελέσθηκε.
2. Σε περίπτωση διαλυθέντος Πολιτικού Γάμου κατατίθεται επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της Ληξιαρχικής Πράξεως του τελεσθέντος Πολιτικού Γάμου καθώς και επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της τελεσίδικης δικαστικής αποφάσεως, η οποία λύει οριστικά και αμετάκλητα το Γάμο αυτό.
3. Σε περίπτωση χηρείας απαιτείται Ληξιαρχική Πράξη θανάτου του(της) θανόντος(-ούσης) συζύγου και Ληξιαρχική Πράξη του τελεσθέντος Γάμου τους.

Για τον Παράνυμφο (Κουμπάρο) απαιτούνται τα παρακάτω δικαιολογητικά:

1. Αν είναι άγαμος: φωτοαντίγραφο Ληξιαρχικής Πράξεως Γεννήσεως-Βαπτίσεώς του και Πιστοποιητικό Οικογενειακής του Καταστάσεως.
2. Αν είναι έγγαμος: φωτοαντίγραφα Ληξιαρχικής Πράξεως Γεννήσεως – Βαπτίσεώς του και Ληξιαρχικής Πράξεως Γάμου του.

* Παράνυμφος (Κουμπάρος) σε Γάμο δεν μπορεί να γίνει αλλόδοξος ή αλλόθρησκος, αλλά ούτε και Ορθόδοξος που έχει τελέσει μόνο Πολιτικό Γάμο ή Σύμφωνο Συμβίωσης.

Τα ανωτέρω δικαιολογητικά, συνοδευόμενα από την αίτηση του Ιερέως, κατατίθενται στα γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως.

II) ΓΑΜΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΗΜΕΔΑΠΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ, ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

1.  Πιστοποιητικό Αγαμίας.
2.  1(ένα) e-Παράβολο χαρτοσήμου ( 15 ) Εὐρὼ Δημοσίου, με κωδικό 401.

3. Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Ν. 1975/1991 απαιτείται ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ή VISA ή οποιοδήποτε άλλο επίσημο έγγραφο, από το οποίο να αποδεικνύεται ότι ο αλλοδαπός ευρίσκεται νομίμως στην Ελλάδα. (ΔΕΝ απαιτείται για κατοίκους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
4.  Εάν ο αλλοδαπός τυγχάνει διαζευγμένος ή εκ χηρείας, θα πρέπει να προσκομίσει επίσημο έγγραφο, από το οποίο θα πιστοποιείται αυτό το γεγονός, π.χ. διαζευκτήριο ή δικαστική απόφαση λύσεως του τελεσθέντος Γάμου και στην περίπτωση της χηρείας η Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου.
5.  Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του Αλλοδαπού μελλονύμφου και Πιστοποιητικό Αγαμίας αυτού, όπου θα δηλώνεται και το άσχετο της συγγενείας, και τα δύο από την Εκκλησία του τόπου καταγωγής του (μετεφρασμένα επισήμως), επικυρωμένα και τα δύο από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.
6.  Όλα τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά των (ετεροδόξων ή ομοδόξων) αλλοδαπών θα πρέπει να είναι επισήμως μεταφρασμένα από το Μεταφραστικό Γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών ή από άλλη επίσημη μεταφραστική αρχή (π.χ. ορκωτοί μεταφραστές). Τα πολιτειακά έγγραφα για χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειάζονται σφραγίδα Χάγης (Apostille).

III) ΜΙΚΤΟΙ ΓΑΜΟΙ

Η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία απαγορεύει την ιερολογία του Γάμου με αλλόθρησκο (Μουσουλμάνο, Εβραίο κ.λ.π.) και με άθρησκο.

«Κατ’ οικονομίαν» και εμπνεόμενη από πνεύμα επιείκειας, επέτρεψε την σύναψη μικτών Γάμων, δηλ. Γάμων μεταξύ μελών της Ορθοδόξου Εκκλησίας με ετεροδόξους χριστιανούς, οι οποίοι όμως έχουν Τριαδικό βάπτισμα, όπως λ.χ. με Ρωμαιοκαθολικούς, Διαμαρτυρομένους, Λουθηρανούς, Καλβινιστές, Αγγλικανούς και άλλους αποσχισθέντες από τον Ρωμαιοκαθολικισμό (όπως, Μεθοδιστές, Βαπτιστές, Ευαγγελιστές, Πρεσβυτεριανούς), καθώς και με όσους ανήκουν στους Αντιχαλκηδόνιους – Μονοφυσίτες (όπως, Αιθίοπες, Αρμένιους, Ιακωβίτες, Κόπτες).

ΔΕΝ δύναται να συναφθεί έγκυρος Γάμος Ορθοδόξου με Ετερόδοξο, ο οποίος δεν έχει τριαδικό βάπτισμα και ανήκει σε:

α)   Χριστιανικές Ομάδες, οι οποίες κατ’ επίφαση φέρονται ως «Εκκλησίες», μερικές εκ των οποίων είναι: Αγαπινισμός, Αδελφοί Ελευθέρου Πνεύματος, Αντβεντιστές της Εβδόμης Ημέρας, Βοημοί Αδελφοί, Εκκλησία του Θεού της Πεντηκοστής, Καθαροί, Κουάκεροι, Μορμόνοι, Χριστάδελφοι, τα Παιδιά του Μω, Αποστολική Εκκλησία της Πεντηκοστής.

β)   Αντιτριαδικές Πεντηκοστιανές Ομάδες, όπως: Κοινωνία Μαθητών του Χριστού, Ανανεωμένοι Χριστιανοί, και άλλοι.

γ)    Υπερκοινοτικές Πεντηκοστιανές Κινήσεις: Ευαγγελική Αδελφότης ή Πεντηκοστή, Πανελλήνιος Χριστιανική Αδελφότης, και άλλες πολλές με διάφορες ονομασίες και παραλλαγές.

Για την τέλεση μικτού Γάμου απαιτείται:

1. Πιστοποιητικό βαπτίσεως του/της μελλονύμφου επικυρωμένο από την θρησκευτική αρχή του δόγματός του,
2. Πιστοποιητικό Οικογενειακής του Καταστάσεως, από το οποίο θα εμφαίνεται ότι είναι άγαμος, και

• Υπεύθυνη Δήλωση του αρ. 8, Ν. 1599/1986, την οποία θα υπογράφει το ετερόδοξο μέλος και θα απευθύνεται προς τον εφημέριο, και θα δηλώνεται ότι: «τα τέκνα που θα γεννηθούν από τον Γάμο μετά του/της … θα βαπτισθούν και θα ανατραφούν κατά το Ανατολικό Ορθόδοξο Δόγμα».

3. Εάν υπάρχει διαζευκτήριο απαιτείται: i) για προηγηθέντα θρησκευτικό Γάμο, εκκλησιαστικό Διαζευκτήριο, ii) για προηγηθέντα πολιτικό Γάμο, Ληξιαρχική Πράξη ενημερωμένη με το διαζύγιο.
4. Εάν έχει προηγηθεί Γάμος που λύθηκε με θάνατο, απαιτούνται Ληξιαρχική Πράξη Γάμου και Θανάτου.

ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ, ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΔΟΞΟΥ

1. Πιστοποιητικό Αγαμίας.

• 1. 1(ένα) e-Παράβολο χαρτοσήμου ( 15 ) Εὐρὼ Δημοσίου, με κωδικό 401.
  2. Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του ετερόδοξου μελλονύμφου από την (ελληνική) θρησκευτική αρχή του δόγματός του. Αν πρόκειται περί Ρωμαιοκαθολικού, το Πιστοποιητικό πρέπει να είναι θεωρημένο από την οικεία εκκλησιαστική Αρχή (ο εκδότης του Πιστοποιητικού μπορεί να ενημερώσει τον μελλόνυμφο για το πού μπορεί να γίνει η θεώρηση).

ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ, ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΔΟΞΟΥ

1. Πιστοποιητικό Αγαμίας (για τον Έλληνα πολίτη).
2.  1(ένα) e-Παράβολο χαρτοσήμου ( 15 ) Εὐρὼ Δημοσίου, με κωδικό 401.
3. Εάν ο αλλοδαπός είναι ορθόδοξος, απαιτούνται επιπλέον:

α)   Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Ν. 1975/1991 απαιτείται ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ή VISA ή οποιοδήποτε άλλο επίσημο έγγραφο, από το οποίο να αποδεικνύεται ότι ο αλλοδαπός ευρίσκεται νομίμως στην Ελλάδα. (ΔΕΝ απαιτείται για κατοίκους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

β)   Εάν ο αλλοδαπός τυγχάνει διαζευγμένος ή εκ χηρείας, θα πρέπει να προσκομίσει επίσημο έγγραφο, από το οποίο θα πιστοποιείται αυτό το γεγονός, π.χ. διαζευκτήριο ή δικαστική απόφαση λύσεως του τελεσθέντος Γάμου και στην περίπτωση της χηρείας η Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου.

γ)    Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του Αλλοδαπού μελλονύμφου από την Εκκλησία του τόπου καταγωγής του και Πιστοποιητικό Αγαμίας αυτού από το Ληξιαρχείο του Δήμου στον οποίο ανήκει (μετεφρασμένα επισήμως), επικυρωμένα και τα δύο από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.

δ)    Όλα τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά των (ετεροδόξων ή ομοδόξων) αλλοδαπών θα πρέπει να είναι επισήμως μεταφρασμένα από το Μεταφραστικό Γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών ή από άλλη επίσημη μεταφραστική αρχή (π.χ. ορκωτοί μεταφραστές). Τα πολιτειακά έγγραφα για χώρες εκτός Ελληνικής Επικράτειας χρειάζονται σφραγίδα Χάγης (Apostille).

1. Εάν ο αλλοδαπός είναι ετερόδοξος, απαιτούνται επιπλέον:

α)   Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του ετερόδοξου μελλονύμφου από την (ελληνική) θρησκευτική αρχή του δόγματός του. Αν πρόκειται περί Ρωμαιοκαθολικού, το Πιστοποιητικό πρέπει να είναι θεωρημένο από την οικεία εκκλησιαστική Αρχή (ο εκδότης του Πιστοποιητικού μπορεί να ενημερώσει τον μελλόνυμφο για το πού μπορεί να γίνει η θεώρηση).

β)   Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Ν. 1975/1991 απαιτείται ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ή VISA ή οποιοδήποτε άλλο επίσημο έγγραφο, από το οποίο να αποδεικνύεται ότι ο αλλοδαπός ευρίσκεται νομίμως στην Ελλάδα. (ΔΕΝ απαιτείται για κατοίκους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

γ)    Εάν ο αλλοδαπός τυγχάνει διαζευγμένος η εκ χηρείας, θα πρέπει να προσκομίσει επίσημο έγγραφο, από το οποίο θα πιστοποιείται αυτό το γεγονός, π.χ. διαζευκτήριο ή δικαστική απόφαση λύσεως του τελεσθέντος Γάμου και στην περίπτωση της χηρείας η Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου.

δ)    Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του Αλλοδαπού μελλονύμφου και Πιστοποιητικό Αγαμίας αυτού, όπου θα δηλώνεται και το άσχετο της συγγενείας, και τα δύο από την Εκκλησία του τόπου καταγωγής του, (μετεφρασμένα επισήμως) επικυρωμένα και τα δύο από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.

ε)    Όλα τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά των ετεροδόξων/ομοδόξων αλλοδαπών, θα πρέπει να είναι επισήμως μεταφρασμένα από το Μεταφραστικό Γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών ή από άλλη επίσημη μεταφραστική αρχή (π.χ. ορκωτοί μεταφραστές). Τα πολιτειακά έγγραφα για χώρες εκτός Ελληνικής Επικράτειας χρειάζονται σφραγίδα Χάγης (Apostille).

1. IV) ΓΑΜΟΣ ΕΚ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ

α)   Μεταξύ των υπολοίπων απαιτουμένων δικαιολογητικών για Γάμο προσκομίζεται και το Διαζευκτήριο, το οποίο πρέπει να αναγράφει την ένδειξη «ΔΙΑ ΓΑΜΟΝ» και να προσδιορίζει και τον βαθμό του Γάμου.

β)   Σε περίπτωση λυθέντος πολιτικού Γάμου, προκειμένου για την τέλεση θρησκευτικού Γάμου υποβάλλεται η Ληξιαρχική Πράξη του πολιτικού Γάμου με την ένδειξη της λύσεως αυτού, καθώς και επικυρωμένο αντίγραφο της δικαστικής αποφάσεως, η οποία λύει τον τελεσθέντα πολιτικό γάμο.

γ)    Σε περίπτωση που το Διαζευκτήριο κατατέθηκε για την τέλεση πολιτικού Γάμου, ζητείται έγγραφη βεβαίωση από το Ληξιαρχείο, όπου ετελέσθη ο πολιτικός Γάμος, στην οποία θα αναγράφεται ότι αυτό παρακρατήθηκε από την αρμόδια υπηρεσία του Ληξιαρχείου ως δικαιολογητικό για την τέλεση του πολιτικού Γάμου, ή κατατίθεται φωτοαντίγραφο από το πρωτότυπο, επικυρωμένο από την αρμόδια υπηρεσία του Ληξιαρχείου.

δ)   Στις περιπτώσεις που τελείται Γάμος μικτός (ορθοδόξου -ετεροδόξου) ή με αλλοδαπό ορθόδοξο, ο/η οποίος(-α) τυγχάνει διαζευγμένος(-η) ή  εκ χηρείας, θα προσκομίζεται – ανάλογα με την περίπτωση – διαζευκτήριο ή άλλο επίσημο έγγραφο δημοσίας αρχής, από το οποίο θα πιστοποιείται το γεγονός της διαζεύξεως ή της χηρείας.

1. V) ΓΑΜΟΣ ΕΚ ΧΗΡΕΙΑΣ

Για τις περιπτώσεις όσων πρόκειται να έλθουν σε Δεύτερο (Β΄) ή Τρίτο (Γ΄) γάμο εκ χηρείας, εκτός από την επικυρωμένη Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου, από την οποία πιστοποιείται η χηρεία, θα επισυνάπτονται:

α)   Πιστοποιητικό ή επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της Ληξιαρχικής Πράξεως του τελεσθέντος Γάμου,

β)   Υπεύθυνη Δήλωση του Ν.Δ. 1599/86, στην οποία οι ενδιαφερόμενοι θα δηλώνουν ότι μετά τη χηρεία τους «είναι άγαμοι και δεν έχουν τελέσει άλλο θρησκευτικό ή πολιτικό Γάμο στην Ελλάδα ή στο Εξωτερικό και προτίθενται να συνάψουν Δεύτερο (Β΄) ή Τρίτο (Γ΄) Γάμο», ανάλογα με την περίπτωση,

γ)    Πιστοποιητικό αγαμίας τους.

1. VI) ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΓΑΜΟΥ (ΔΙΑΖΕΥΚΤΗΡΙΟ)

Η Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως εκδίδει Διαζευκτήρια για Γάμους, οι άδειες των οποίων εκδόθηκαν από την ίδια την Ιερά Μητρόπολη (στα Γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως και τους εξουσιοδοτημένους ανά Περιφέρειες Αρχιερατικούς Επιτρόπους) και που έχουν τελεσθεί αποκλειστικά και μόνο σε Ιερούς Ναούς που ανήκουν στην Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως.

Για τη πνευματική λύση Θρησκευτικού Γάμου, που τελέσθηκε σε Ιερό Ναό της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, τα δικαιολογητικά που απαιτούνται είναι τα κάτωθι:

Α) Αν η πνευματική λύση του Θρησκευτικού Γάμου έγινε με δικαστική απόφαση:

1. Απόφαση Δικαστηρίου. Σε περίπτωση που η Απόφαση εκδόθηκε από Δικαστήριο εκτός της Ελληνικής Επικράτειας, απαιτείται Αναγνώριση του Δεδικασμένου από Ελληνικό Δικαστήριο.
2. Διαβιβαστικό του Εισαγγελέα Πρωτοδικών προς την Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος για την πνευματική λύση του Γάμου.
3. Αίτηση του ενδιαφερομένου προς τον Εισαγγελέα για την πνευματική λύση. 4. Έκθεση Παραιτήσεως από Ένδικα Μέσα ή Έκθεση Επίδοσης.
4. Πιστοποιητικό Τελεσιδικίας.
5. Ληξιαρχική Πράξη του τελεσθέντος θρησκευτικού Γάμου.
6. Παράβολο των 25 €. 

Β) Αν η πνευματική λύση του Θρησκευτικού Γάμου έγινε με Συμβολαιογραφική Πράξη (μόνο στο συναινετικό διαζύγιο):

1. Συμβολαιογραφική Πράξη λύσης του Γάμου.
2. Αίτηση του ενδιαφερομένου προς την Ιερά Μητρόπολη για την πνευματική λύση του Γάμου.
3. Ληξιαρχική Πράξη του τελεσθέντος θρησκευτικού Γάμου.
4. Παράβολο των 25 €.

*        Όλα τα παραπάνω δικαιολογητικά πρέπει να είναι επικυρωμένα.

**      Κατατίθενται, αποκλειστικά και μόνο, στο Γραφείο Γάμων-Διαζυγίων της Ιεράς Μητροπόλεως Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως (οδός Σταθοπούλου 26 & Φιλοπούμενος, Μεγαλόπολη, τις εργάσιμες ημέρες και ώρες 10:00-13:00) από τον ενδιαφερόμενο αυτοπροσώπως με την αστυνομική του ταυτότητα ή από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του (ο οποίος θα πρέπει να έχει οπωσδήποτε μαζί του την αστυνομική του ταυτότητα και το ειδικό πληρεξούσιο) ή από τρίτο πρόσωπο με την αστυνομική του ταυτότητα και με εξουσιοδότηση, θεωρημένη αρμοδίως ως προς το γνήσιο της υπογραφής του ενδιαφερομένου.

***    Το Διαζευκτήριο εκδίδεται αυθημερόν από το Γραφείο Γάμων-Διαζυγίων.

VII) ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΓΑΜΟΥ

Συμβαίνει, κάποιες φορές, ένα ανδρόγυνο να χωρίζει κανονικά με διαζύγιο κι έπειτα από πολύ καιρό να επιθυμεί εκ νέου να ενωθεί. Τότε, φυσικά, δεν επαναλαμβάνεται το μυστήριο του Γάμου, γιατί πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο γάμος λύεται μόνο για τα ανθρώπινα δεδομένα, ενώ για τον Θεό ο γάμος παραμένει αναλλοίωτος αλλά σε μια μορφή ανενεργή, εξ αιτίας της αδιαλλαξίας και αμετανοησίας των ανθρώπων. Η Ορθόδοξη Εκκλησία για την περίπτωση αυτή τελεί μια ειδική Ακολουθία «επί ανασυστάσει γάμου διαζευχθέντων».

Για το τυπικό μέρος όμως της Aκολουθίας απαιτούνται κάποια απαραίτητα δικαιολογητικά, τα οποία υποβάλλονται στην Ιερά Μητρόπολη:

α)   Αίτηση των εν διαστάσει συζύγων προς τον Σεβ. Μητροπολίτη, στην οποία ζητείται η χορήγηση επισκοπικής αδείας για τη τέλεση της «Ακολουθίας επί Ανασυστάσει Γάμου Διαζευχθέντων». Συντάσσεται ενώπιον του υπευθύνου του Γραφείου Γάμων της Ιεράς Μητροπόλεως.

β)   Διαζευκτήριο με την ένδειξη «Διά Γάμον» και των δύο εν διαστάσει συζύγων, εφόσον τα έχουν λάβει σε προηγούμενο χρόνο και μετά την έκδοση του διαζυγίου τους. Σε αντίθετη περίπτωση, εκδίδεται εκείνη τη στιγμή  από τον υπεύθυνο του Γραφείου Γάμων.

γ)    Πιστοποιητικό Οικογενειακής Καταστάσεως και των δύο εν διαστάσει συζύγων, στο οποίο να δηλώνεται η παρούσα κατάστασή τους (ότι, δηλαδή, τελούν εν διαζυγίω ή από ποιόν γάμο προσέρχονται, εάν φυσικά είχε προηγηθεί άλλος γάμος ή ακόμη και άλλο διαζύγιο μετά το πρώτο διαζύγιό τους).

δ)    1(ένα) e-Παράβολο χαρτοσήμου ( 15 ) Εὐρὼ Δημοσίου, με κωδικό 401.

ε)    Αίτηση του Ιερέως, που πρόκειται να τελέσει την Ακολουθία «επί Ανασυστάσει Γάμου Διαζευχθέντων»,  προς τον Σεβ. Μητροπολίτη για τη χορήγηση της επισκοπικής αδείας.

Αφού λάβει την σχετική έγκριση ο Ιερέας από την οικεία Εκκλησιαστική του Αρχή, τότε, με πνευματική προετοιμασία που οφείλει να κάνει το ζεύγος διά του μυστηρίου της εξομολογήσεως, τελεί εν συνεχεία τη σχετική Ακολουθία.

Σημείωση: Έναντι της Πολιτείας η ανασύσταση γάμου λογίζεται ως ιερολόγηση γάμου και, επομένως, προσμετράται.

Επιμέλεια • ο Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Νικηφόρος

Οι προϋποθέσεις τελέσεως Θρησκευτικού Γάμου και τα κωλύματα που ισχύουν σήμερα, βασιζόμενα στους Ιερούς Κανόνες, ρυθμίζονται εν πολλοίς στην υπ’ αριθμ. 2320/1982 Συνοδική Εγκύκλιο και σε άλλες, που ακολούθησαν. Συνοπτικά σήμερα ισχύουν τα εξής κωλύματα:
1) Ηλικία
Προς σύναψη Γάμου απαιτείται οι μελλόνυμφοι να έχουν συμπληρωμένο το 18ο έτος της ηλικίας τους. Επίσης, η συναίνεση των συνερχομένων σε Γάμο δηλώνεται αυτοπροσώπως και άνευ αιρέσεως ή προθεσμίας.
Στην περίπτωση της ανηλικότητος, την συναίνεση δίδουν οι ασκούντες την γονική μέριμνα γονείς ή ο έχων την επιμέλεια του ανηλίκου ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου, το οποίο και εκδίδει δικαστική απόφαση τελέσεως γάμου του/της ανηλίκου. Η δικαστική απόφαση υποβάλλεται με τα υπόλοιπα δικαιολογητικά στον Ιερέα του Ι. Ναού, όπου θα τελεσθεί ο γάμος. Ωστόσο, απαγορεύεται ρητώς ο Γάμος σε ηλικίες κάτω των 14 ετών.
2) Θρήσκευμα
Κωλύεται ο Γάμος χριστιανού με αλλόθρησκο.
Κατ’ οικονομία επιτρέπεται η τέλεση Γάμου (μικτός Γάμος) με ετεροδόξους χριστιανούς, υπό καθορισμένες προϋποθέσεις.
3) Υφιστάμενος Γάμος
Κωλύεται η σύναψη ετέρου Γάμου πριν να λυθεί αμετάκλητα ή να ακυρωθεί οποιοσδήποτε υφιστάμενος τύπος Γάμου.
Κωλύεται ο τέταρτος Γάμος (προϋπάρξαντος τρίτου εγκύρου).
4) Συγγένεια εξ αίματος
Κωλύεται ο Γάμος μεταξύ συγγενών εξ αίματος, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και με τους ανιόντες και με κατιόντες συγγενείς (γονείς, παιδιά, εγγόνια, δισέγγονα κ.λπ.) και σε πλάγια γραμμή έως και τον τέταρτο βαθμό (αδέλφια, θείοι, πρώτα εξαδέλφια). Το κώλυμα καταλαμβάνει τόσο τους αμφιθαλείς (κοινός πατέρας-κοινή μητέρα), όσο και τους ετεροθαλείς (κοινός μόνον ο ένας γονέας) αδελφούς.
– Τα παιδιά των πρώτων εξαδέλφων παντρεύονται.
– Δυο αδέλφια δεν δύνανται να νυμφευθούν δυο άλλα αδέλφια, ούτε ταυτοχρόνως. (ΝΔ΄ Κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου).
– Δυο αδέλφια δύναται να νυμφευθούν δυο πρώτα εξαδέλφια.
5) Συγγένεια εξ αγχιστείας
Κωλύεται ο Γάμος μετά συγγενών εξ αγχιστείας κατ’ ευθεία μεν γραμμή απεριορίστως, εκ πλαγίου δε μέχρι και του τρίτου βαθμού.
Έτσι, π.χ. κωλύεται ο Γάμος πατρός και υιού με μητέρα και θυγατέρα (α΄ βαθμός κατ’ ε?θεία γραμμή αγχιστείας), παππού και εγγονής με μάμμη και εγγονή (β΄ βαθμός).
Συγγένεια επίσης, όσον αφορά στα κωλύματα του Γάμου, υφίσταται και μεταξύ τέκνου γεννημένου χωρίς Γάμο των γονέων του (εξώγαμου) ή των κατιόντων αυτού και του εξ αναγνωρίσεως πατρός του ή των εξ αίματος συγγενών αυτού. Επίσης, το μη γνήσιο τέκνο, δηλ. το αναγνωρισθέν, επέχει τάξιν γνησίου απέναντι της μητέρας του και των προς την μητέρα συγγενών.
6) Εκ του πλαγίου αγχιστεία
Ο πρώην σύζυγος δεν δύναται να συνάψει Γάμο μετά του αδελφού, θείου ή ανεψιού του τέως συζύγου, ούτε με τον ανδράδελφο ή ανδραδέλφη (κουνιάδο ή κουνιάδα). Επίσης, δεν επιτρέπεται σε δυο αδελφούς ή αδελφές να έλθουν σε Γάμο μετά του αυτού προσώπου αλληλοδιαδόχως. Η ισχύς του εν λόγω κωλύματος αρχίζει μετά την λύση του πρώτου Γάμου, διότι η εξ αγχιστείας συγγένεια εξακολουθεί να υφίσταται και μετά την λύση του Γάμου.
7) Παρεπόμενη ή καταχρηστική αγχιστεία
Κωλύεται ο Γάμος συγγενών εξ αίματος, μέχρι και του δευτέρου βαθμού, του ενός των συζύγων μετά συγγενούς εξ αίματος μέχρι και του δευτέρου βαθμού του ετέρου συζύγου. Συνεπώς, δεν δύναται να συναφθεί Γάμος μεταξύ γονέως ή παππού, τέκνου ή εγγονού και αδελφού ενός εκάστου των συζύγων μετά των αυτών συγγενών του ετέρου συζύγου, του κωλύματος υφισταμένου και μετά την λύση ή ακύρωση του Γάμου.
8) Υιοθεσία
Κωλύεται ο Γάμος του υιοθετήσαντος ή των κατιόντων αυτού μετά του υιοθετηθέντος. Το κώλυμα υφίσταται και μετά την λύση της υιοθεσίας.
9) Βάπτισμα (Πνευματική συγγένεια)
Σύμφωνα με τον Κανόνα ΝΓ΄ (53ο) της Πενθέκτης εν Τρούλλ? Οικουμενικής Συνόδου, κωλύεται ο Γάμος του αναδόχου μετά της αναδεκτής του ή της αναδόχου μετά του αναδεκτού της. Η απαγόρευση συνάψεως Γάμου μεταξύ πνευματικών συγγενών επεκτείνεται μέχρι και του δευτέρου βαθμού, δηλαδή μεταξύ του αναδόχου και της μητέρας της αναδεκτής του ή της αναδόχου και του πατέρα του αναδεκτού της.
Δεν λογίζονται πνευματικοί αδελφοί, κατά το νόημα του Κανόνος, εκείνοι που έχουν κοινό ανάδοχο. Συνεπώς, τέκνα βαπτισμένα από τον ίδιο ανάδοχο δύνανται ακωλύτως να συνάψουν μεταξύ τους γάμο.
Επίσης, κωλύεται ο Γάμος του βαπτισθέντος από μη κανονικό Κληρικό (π.χ. Παλαιοημερολογίτη, Σχισματικό, της Εκκλησίας της FYROM κλπ.), καθ’ όσον τα Ιερά Μυστήρια που έχουν τελεσθεί από μη κανονικό Κληρικό θεωρούνται ανυπόστατα.
10) Κουρά και Χειροτονία
Απαγορεύεται ο Γάμος κεκαρμένου Μοναχού/Μοναχής ή χειροτονημένου Κληρικού.

Επιμέλεια • ο Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Νικηφόρος

Πρέπει, κατ’ αρχήν, να κατανοήσουμε ότι ο Γάμος δεν είναι μια κοινωνική εκδήλωση, στην οποία μπορεί ο καθένας να προσέρχεται και να συμπεριφέρεται όπως θέλει, αδιαφορώντας για τα τελούμενα και προσβάλλοντας με τη ανοίκεια συμπεριφορά του την ιερότητά του, αλλά αποτελεί «Μυστήριον μέγα εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» (Εφ. 5, 32-33), που σημαίνει ότι ο γάμος, εκτός του ότι είναι μυστήριο και μάλιστα πολύ μεγάλο, είναι και δεσμός τελείας ενώσεως και αφοσιώσεως, ισόβιος και αδιάλυτος. Για το λόγο αυτό, οφείλουμε να σεβαστούμε τον οίκο του Θεού, στον οποίο τελείται ο Γάμος, ιστάμενοι προσεκτικοί και προσευχόμενοι.

Στη συνέχεια, παραθέτουμε κάποιες οδηγίες – συμβουλές προς τους Μελλονύμφους, οι οποίες θα τους βοηθήσουν να νοιώσουν πραγματικά και όχι επιφανειακά την ιερή στιγμή του Γάμου τους.

1. Πνευματική και ψυχική προετοιμασία. Κατά την προετοιμασία του γάμου σας καλόν θα είναι, μέσα στις πολλές σκέψεις που μπορεί να κάνετε για το γάμο σας, να προγραμματίσετε το μυστήριο της εξομολογήσεως. Η κατάθεση των αμαρτιών, των σκέψεων και των λογισμών στον πνευματικό πατέρα με τη χάρη του Θεού γίνεται γερό θεμέλιο για τη διαμόρφωση καλών κι ευλογημένων συζύγων. Το μυστήριο της εξομολογήσεως και των δύο, άνδρα και γυναίκας, είναι ακριβώς – σύμφωνα με τα λόγια του σοφού και οσίου γέροντα των τελευταίων χρόνων Παΐσίου του Αγιορείτου – όπως δύο ξύλα ανόμοια και ακατέργαστα στα χέρια ενός ξυλουργού, που μετά από πολλή δουλειά και κόπο καταφέρνει να τα ταιριάξει το ένα κοντά στο άλλο. Έτσι γίνεται και κατά το ιερό μυστήριο της μετανοίας-εξομολογήσεως: δύο ανόμοιοι χαρακτήρες ανθρώπων έρχονται στον πνευματικό πατέρα για εξομολόγηση σκεπτόμενοι το γάμο και ο εξομολόγος, σαν άλλος πνευματικός ξυλουργός, αρχίζει να πελεκάει από τον έναν κάτι, από τον άλλον κάτι άλλο και σιγά σιγά τους ταιριάζει όχι ο ίδιος, αλλά η χάρη του Θεού «η σωτήριος πάσιν ανθρώποις».
2. Οι Νυμφευόμενοι, κατά την «Καλή Ώρα» τελέσεως του Μυστηρίου, οφείλετε να προσέρχεσθε εγκαίρως στον Ιερό Ναό. Οποιαδήποτε εσκεμμένη καθυστέρηση, ιδίως της Νύφης, προκαλεί μεγάλη αναστάτωση στο Πρόγραμμα του Ναού, όταν μάλιστα ακολουθούν και άλλα Μυστήρια. Επιπλέον, αποτελεί ασέβεια προς τους προσκεκλημένους και, ιδίως, προς τους ανθρώπους που διακονούν στον Ιερό Ναό, οι οποίοι θα πρέπει να τον τακτοποιήσουν μετά το Μυστήριο, ώστε να είναι περιποιημένος και έτοιμος για την Θ. Λειτουργία της επόμενης ημέρας.
3. Πρώτοι οι Νυμφευόμενοι οφείλετε να ευλαβείσθε την ιερότητα του Μυστηρίου και να συμμετέχετε ουσιαστικά στα λεγόμενα και τα τελούμενα. Ειδικότερα η νύφη, κατά τη διάρκεια της τέλεσης του Μυστηρίου, καλόν είναι, στη περίπτωση που κάποια σχέδια νυφικών προβάλλουν και τονίζουν τη γυμνότητα του σώματος, να επιθέτει επάνω στους ώμους της ένα κατάλληλο επένδυμα, σεβόμενη την ιερότητα του χώρου.
4. Και οι προσκεκλημένοι, ακόμη, πρέπει να προσέχουν την συμπεριφορά τους και την ενδυμασία μας. Πολλοί εισέρχονται στον Ιερό Ναό με ενδυμασία αταίριαστη, δηλαδή άσεμνη, ενώ και η στάση τους στην Εκκλησία και η εν γένει συμπεριφορά τους δεν είναι η αρμόζουσα. Σχηματίζουν παρέες, συζητούν, αντί να προσεύχονται, αστειεύονται, γελούν, μασούν τσίχλες, κάποιοι μάλιστα δεν διστάζουν και να καπνίζουν ακριβώς στην είσοδο της Εκκλησίας. Είναι φοβερό να πέσουμε όλοι μας, Κληρικοί και Λαϊκοί, στα χέρια του ζώντος Θεού, ο Οποίος θέλει το Ναό Του οίκο προσευχής και διώχνει κακήν κακώς τους ασεβείς και αδιάντροπους.
5. Συστήστε στους φωτογράφους να ενεργούν με διακριτικότητα και σεβασμό προς το Μυστήριο και να μη γίνονται ενοχλητικοί, κάνοντας άσκοπες μετακινήσεις κατά την διάρκεια του Μυστηρίου και μονοπωλώντας την προσοχή σας, με αποτέλεσμα να χάνετε την ουσία των τελουμένων.
6. Απαγορεύεται η διανομή και η ρίψη ρυζιού εντός του Ιερού Ναού. Τούτο μπορεί να γίνει μετά το πέρας του Μυστηρίου και στον αύλειο χώρο του Ιερού Ναού.
7. Όσον αφορά τον στολισμό, εντός του Ιερού Ναού επιτρέπονται μόνο δύο λαμπάδες διακοσμημένες με άνθη και έξωθεν του Ιερού Ναού μόνο λίγα άνθη με λιτή διακόσμηση.
8. Οφείλετε να μεριμνήσετε για την εξουσιοδότηση κάποιου συγγενικού ή κοινού φιλικού σας προσώπου, το οποίο θα παραλαμβάνει τα δώρα Γάμου, που, τυχόν, θα φέρουν στον Ιερό Ναό κάποιοι από τους προσκεκλημένους σας. Ο Ιερός Ναός δεν ευθύνεται για την, με οποιαδήποτε τρόπο, απώλειά τους.
9. Για την τέλεση του Μυστηρίου του Γάμου σας μπορείτε, εάν θέλετε και ?,τι έχετε ευχαρίστηση να προσφέρετε, υπέρ του Ιερού Ναού και του Προσωπικού του, επί αποδείξει.

«Δυστυχώς, όλα αυτά που κοστίζουν πολλά χρήματα (ενν. ο υπερβολικός στολισμός έσωθεν και έξωθεν του Ι. Ναού), όπως και τα άλλα έξοδα των φωτογραφιών, βίντεο, κέντρων διασκεδάσεως κ.λπ. συνυπολογίζονται απερίσκεπτα και πάντως άδικα από τους ενδιαφερομένους στα έξοδα των μυστηρίων, με αποτέλεσμα να διακηρύττεται πλέον ότι τα μυστήρια της Εκκλησίας κοστίζουν και γι’ αυτό προπαγανδίζονται ως απλά και φθηνά -συνεπώς και προτιμητέα- τα πολιτικά…… Θεωρώ δε περιττό, ως αυτονόητο, να βεβαιώσω ότι είναι απολύτως κατανοητή και η αδυναμία οιασδήποτε προσφοράς. Ευτυχώς, έχουμε Ιερείς που αγαπούν δίχως να απαιτούν!» (Σεβ. Μητρ. Χαλκίδος κ. Χρυσοστόμου, Εγκύκλιος 77, 2013).

Επιμέλεια • ο Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Νικηφόρος