Ο Γάμος στη χριστιανική μας πίστη και στη μακραίωνη εμπειρία της εκκλησιαστικής Παραδόσεώς μας δεν είναι μόνο μια φυσική σχέση, ούτε ένα απλό κοινωνικό γεγονός. Κατά τη χριστιανική Δογματική, είναι μυστήριο, ενταγμένο στη ζωή της Εκκλησίας μας. Ο Θεός το ευλόγησε από την πρώτη στιγμή της Δημιουργίας, λέγοντας στους πρωτοπλάστους «Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε» (Γεν. 1, 28), αλλά και ως Θεάνθρωπος το ευλόγησε στο γάμο της Κανά (Ιω. 2, 1-11).

Συνδέεται ο γάμος με την εν Χριστώ σωτηρία μας· την αιώνια προοπτική του ανθρώπου. Είναι το μυστήριο, κατά το οποίο -με την ιερολογία της Εκκλησίας μας- παρέχεται η Θεία Χάρις σ’ εκείνους που το επιθυμούν και αγιάζει την ένωσή τους, με σκοπό να τους δυναμώσει για να επιτύχουν τους σκοπούς του γάμου.

Ο Απόστολος Παύλος χαρακτήρισε το γάμο «Μυστήριον μέγα εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» (Εφ. 5, 32), που σημαίνει ότι ο γάμος εκτός του ότι είναι μυστήριο και μάλιστα πολύ μεγάλο, είναι και δεσμός τελείας ενώσεως και αφοσιώσεως, ισόβιος και αδιάλυτος: Αυτοί, τους οποίους «ο Θεός συνέζευξε άνθρωπος μη χωριζέτω» (Ματθ. 19, 6). Συντελείται η ένωση των δύο σε ένα.

Η Εκκλησία εύχεται στο μυστήριο του γάμου, όπως οι νεόνυμφοι έχουν μεταξύ τους τέλεια αγάπη, υπακοή, ανοχή και σύμπνοια.

«Τοποθετείται η σχέση της γυναίκας με τον άνδρα σε νέα βάση. Η ισοτιμία μεταξύ των συζύγων είναι απαραίτητη. Η αγάπη θα πρέπει να είναι πάντοτε θυσιαστική. Όπως αγαπά ο Χριστός την Εκκλησία έτσι να αγαπά ο σύζυγος τη σύζυγό του. Το ζεύγος θα πρέπει να δίνεται και να δένεται με τη μεγάλη αρετή της αγάπης. Πρώτιστα θα πρέπει να υπάρχει αφειδώλευτη αγάπη του άνδρα προς τη γυναίκα και σεβασμός και όχι δουλοπρέπεια της γυναίκας προς τον άνδρα. Η αγάπη οπωσδήποτε να είναι αμοιβαία.

Ο κύριος σκοπός του γάμου δεν είναι η παιδοποιία, αλλά η βοήθεια του ενός προς τον άλλο για την τελειοποίηση. Καλή και ευλογημένη η πολυτεκνία, αλλά θα πρέπει να συνυπάρχει με την καλλιτεκνία. Είναι, λοιπόν, θείος θεσμός ο γάμος, εντολή θεϊκή, πράξη που εκφράζει το θείο θέλημα.

Ο αγιασμός του άνδρα και της γυναίκας γίνεται διά των ευχών της Εκκλησίας. Η ιερολογία του γάμου δεν γίνεται προς επίδειξη αλλά προς θεία ενίσχυση. Στη συνείδηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας ο γάμος νοηματίζεται με τις ευχές της Εκκλησίας, την ιερολογία και το μυστήριο. Από νωρίς ο γάμος ήταν συνδεδεμένος με το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Σε γαμήλιες παραστάσεις ο ίδιος ο Χριστός στεφανώνει τους νεόνυμφους. Τα δακτυλίδια, οι λαμπάδες, τα στέφανα και το κοινό ποτήριο συμβολίζουν την ένωση, την ομόνοια και την αγάπη των νεονύμφων. Γενικά η ακολουθία του γάμου ευλογεί, ενισχύει, νοηματίζει, εμπνέει και χαριτώνει τη ζωή των νεονύμφων. Στον γάμο προσέρχεται κανείς ελεύθερα. Η αγάπη είναι απαραίτητη και από τα δύο μέλη. Ο σεβασμός του ενός προς τον άλλο ισόβιος. Από τώρα τα προβλήματα θα λύνονται μαζί. Δεν θα πρέπει να υπάρχουν μυστικά μεταξύ τους, ούτε δύο πορτοφόλια. Η αντιμετώπιση των δυσκολιών θα γίνεται κοινή. Η αγωγή των παιδιών με ιδιαίτερη φροντίδα. Κανονικά ο γάμος είναι αδιάλυτος.

Η Εκκλησία γνωρίζοντας την ανθρώπινη αδυναμία επιτρέπει δεύτερο και τρίτο γάμο. Το διαζύγιο συνήθως δεν λύνει αλλά μεγαλώνει προβλήματα, όταν μάλιστα υπάρχουν και παιδιά. Η αύξηση των διαζυγίων σημαίνει έξαρση της επάρσεως. Ο εγωισμός και η μοιχεία οδηγούν, συνήθως, στα διαζύγια. Τα παιδιά των διαζευγμένων συχνά έχουν συναισθηματικά τραύματα, ψυχολογικά προβλήματα και μαθησιακές δυσκολίες.

Δυστυχώς σήμερα ο ιερός θεσμός του γάμου κλυδωνίζεται σοβαρά. Μικροεγωισμοί, πείσματα, ατομισμοί και κακίες συννεφιάζουν την οικογένεια. Ο καθένας κάνει ό,τι θέλει και ό,τι του αρέσει, μη σκεπτόμενος τον άλλο. Με ευκολία ο ένας εξουθενώνει τον άλλο. Τα παιδιά δεν είναι πάντοτε πηγή χαράς. Βλέπουν τους γονείς εξουθενωμένους και δακρύζουν κρυφά ή φανερά.

Για την επίτευξη του σκοπού του γάμου χρειάζεται συνεχής, επιμελημένος και επίπονος αγώνας μεταξύ των συζύγων. Εκτός από την απαραίτητη αγάπη, θα πρέπει να υπάρχει η ταπείνωση. Ο ένας να ανέχεται τον άλλο, να υπομένει, να υποχωρεί και να ειρηνεύει. Οι συζυγικοί καβγάδες ενώπιον των παιδιών τα κάνουν κομπλεξικά. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει πως τους συζύγους που είναι δεμένοι μεταξύ τους δεν θα μπορέσει να τους στενοχωρήσει κανένα από τα γεγονότα της ζωής, ούτε να καταστρέψει την ευτυχία τους, γιατί όταν υπάρχει ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα ομόνοια και ειρήνη και δυνατή αγάπη, τότε έρχονται όλα μαζί τα αγαθά. Μακάρι ο γάμος να καταστεί εργαστήρι αρετής και λιμάνι ησυχίας» (Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης).

Επιμέλεια • ο Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Νικηφόρος

Για την έκδοση των Δικαιολογητικών της Αδείας Γάμου -ως προς το κανονικό και νομικό μέρος της- απαιτούνται τα κάτωθι, κατά περίπτωση, δικαιολογητικά.

Τα έγγραφα αυτά, αφού συγκεντρωθούν από τους μελλονύμφους σε φάκελο, υποβάλλονται στον Εφημέριο-Ιερέα του Ι. Ναού που θα τελεσθεί το Μυστήριο του Γάμου. Ο Εφημέριος επιμελείται τα έγγραφα και υπογράφει υπεύθυνα, αφού πρώτα ελέγξει τη γνησιότητα των στοιχείων του φακέλου, δηλαδή την ταυτοπροσωπία των μελλονύμφων (των κηδεμόνων, σε περίπτωση  ανηλίκων) και των μαρτύρων, προκειμένου να βεβαιωθεί το άσχετο της συγγενείας των μελλονύμφων, οι οποίοι και θα υπογράφουν  απαραιτήτως ενώπιόν του.

Στην συνέχεια ο φάκελος των δικαιολογητικών υποβάλλεται από τους μελλονύμφους στο Γραφείο Γάμων της Ιεράς Μητροπόλεως για θεώρηση και την έκδοση της Αδείας Γάμου, η οποία δίδεται από τους μελλονύμφους στον Ι. Ναό για την τέλεση του Μυστηρίου του Γάμου.

I) ΓΑΜΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ, ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Πιστοποιητικό Αγαμίας και ασχέτου συγγενείας για τον καθένα από τους Μελλονύμφους. Εκδίδεται από τον Ιερέα της Ενορίας τους. Εάν η Ενορία ενός εκ των Μελλονύμφων ανήκει σε Ιερά Μητρόπολη διαφορετική απ’ αυτή που θα τελεσθεί ο Γάμος, τότε το Πιστοποιητικό Αγαμίας του θα πρέπει να είναι επικυρωμένο από το Γραφείο Γάμων-Διαζυγίων της εκεί Ιεράς Μητροπόλεως.

Πιστοποιητικό οικογενειακής καταστάσεως για τον καθένα από τους Μελλονύμφους.

Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως – Βαπτίσεως και των δύο Μελλονύμφων.

 1(ένα) e-Παράβολο χαρτοσήμου ( 15 ) Εὐρὼ Δημοσίου, με κωδικό 401.

Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599 για τον καθένα από τους μελλονύμφους, στην οποία δηλώνουν ότι δεν έχουν τελέσει άλλο γάμο (Πολιτικό ή Θρησκευτικό)  ή Σύμφωνο Συμβίωσης και ότι δεν υπάρχει καμία συγγένεια μεταξύ τους.
Σε περίπτωση που έχει προηγηθεί Πολιτικός Γάμος ή Σύμφωνο Συμβίωσης μεταξύ των Μελλονύμφων, κατατίθεται επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της Ληξιαρχικής Πράξεως του τελεσθέντος Πολιτικού Γάμου ή του Συμφώνου Συμβίωσης.
Πράξη Προσδιορισμού Επωνύμου Τέκνων. Συντάσσεται ενώπιον του Ιερέα και υπογράφεται από τους δύο Μελλονύμφους.
Φυσική παρουσία των Μελλονύμφων με τις αστυνομικές τους ταυτότητες στο Γραφείο του Ι. Ναού που θα τελεσθεί το Μυστήριο του Γάμου για την συμπλήρωση των δικαιολογητικών, σε ημέρα και ώρα που θα έχουν προκαθορίσει με τον Ιερέα.

Ειδικές περιπτώσεις:

1.  Σε περίπτωση διαλυθέντος Θρησκευτικού Γάμου κατατίθεται το Διαζευκτήριο με την ένδειξη «ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΩΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟΝ ΔΙ’ ΕΚΔΟΣΙΝ ΑΔΕΙΑΣ ΓΑΜΟΥ», το οποίο εκδίδεται από το Γραφείο Γάμων-Διαζυγίων της Ιεράς Μητροπόλεως, στην οποία αυτός τελέσθηκε.
2. Σε περίπτωση διαλυθέντος Πολιτικού Γάμου κατατίθεται επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της Ληξιαρχικής Πράξεως του τελεσθέντος Πολιτικού Γάμου καθώς και επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της τελεσίδικης δικαστικής αποφάσεως, η οποία λύει οριστικά και αμετάκλητα το Γάμο αυτό.
3. Σε περίπτωση χηρείας απαιτείται Ληξιαρχική Πράξη θανάτου του(της) θανόντος(-ούσης) συζύγου και Ληξιαρχική Πράξη του τελεσθέντος Γάμου τους.

Για τον Παράνυμφο (Κουμπάρο) απαιτούνται τα παρακάτω δικαιολογητικά:

1. Αν είναι άγαμος: φωτοαντίγραφο Ληξιαρχικής Πράξεως Γεννήσεως-Βαπτίσεώς του και Πιστοποιητικό Οικογενειακής του Καταστάσεως.
2. Αν είναι έγγαμος: φωτοαντίγραφα Ληξιαρχικής Πράξεως Γεννήσεως – Βαπτίσεώς του και Ληξιαρχικής Πράξεως Γάμου του.

* Παράνυμφος (Κουμπάρος) σε Γάμο δεν μπορεί να γίνει αλλόδοξος ή αλλόθρησκος, αλλά ούτε και Ορθόδοξος που έχει τελέσει μόνο Πολιτικό Γάμο ή Σύμφωνο Συμβίωσης.

Τα ανωτέρω δικαιολογητικά, συνοδευόμενα από την αίτηση του Ιερέως, κατατίθενται στα γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως.

II) ΓΑΜΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΗΜΕΔΑΠΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ, ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

1.  Πιστοποιητικό Αγαμίας.
2. 1(ένα) e-Παράβολο χαρτοσήμου ( 15 ) Εὐρὼ Δημοσίου, με κωδικό 401.
3. Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Ν. 1975/1991 απαιτείται ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ή VISA ή οποιοδήποτε άλλο επίσημο έγγραφο, από το οποίο να αποδεικνύεται ότι ο αλλοδαπός ευρίσκεται νομίμως στην Ελλάδα. (ΔΕΝ απαιτείται για κατοίκους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
4.  Εάν ο αλλοδαπός τυγχάνει διαζευγμένος ή εκ χηρείας, θα πρέπει να προσκομίσει επίσημο έγγραφο, από το οποίο θα πιστοποιείται αυτό το γεγονός, π.χ. διαζευκτήριο ή δικαστική απόφαση λύσεως του τελεσθέντος Γάμου και στην περίπτωση της χηρείας η Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου.
5.  Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του Αλλοδαπού μελλονύμφου και Πιστοποιητικό Αγαμίας αυτού, όπου θα δηλώνεται και το άσχετο της συγγενείας, και τα δύο από την Εκκλησία του τόπου καταγωγής του (μετεφρασμένα επισήμως), επικυρωμένα και τα δύο από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.
6.  Όλα τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά των (ετεροδόξων ή ομοδόξων) αλλοδαπών θα πρέπει να είναι επισήμως μεταφρασμένα από το Μεταφραστικό Γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών ή από άλλη επίσημη μεταφραστική αρχή (π.χ. ορκωτοί μεταφραστές). Τα πολιτειακά έγγραφα για χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειάζονται σφραγίδα Χάγης (Apostille).

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Χρυσόστομος στην 77η Εγκύκλιό του (αριθμ. πρωτ. 1743/30-10-2013) τονίζει ότι: «Πρέπει, κατ’ αρχήν, όλοι να κατανοήσουμε ότι το Βάπτισμα δεν είναι παιγνίδι. Βαπτίζουμε τα παιδάκια μας στην βρεφική και τη νηπιακή τους ηλικία, εντάσσοντάς τα στο σώμα και τη Χάρη του Χριστού, την Αγία μας Εκκλησία, αλλ’ αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει και να μετατρέψουμε την Εκκλησία μας σε παιδική χαρά.

Προς αυτήν την κατεύθυνση μας προϊδεάζουν, είναι αλήθεια, πολλά από τα προσκλητήρια, τα οποία, στην προσπάθειά τους να πρωτοτυπήσουν, δίνουν την εντύπωση ότι μας προσκαλούν σε «πάρτυ» και όχι σε μυστήριο. Ακολουθεί ο δήθεν στολισμός στον Ιερό Ναό, που αρχίζει από τα σκαλοπάτια της Εκκλησίας και επεκτείνεται τις περισσότερες φορές και εντός Αυτής και περιλαμβάνει μπαλόνια, κορδέλες, μίκυ μάους, λουλούδια, κ.λπ. Δυστυχώς, ούτε η κολυμβήθρα εξαιρείται από τέτοιους στολισμούς, ενώ και στις λαμπάδες, που συμβολίζουν το φως του Χριστού, ?κόμη-?κόμη και στο μπουκάλι με το λάδι τοποθετούνται φιγούρες κινουμένων σχεδίων, αρκουδάκια, κουκλάκια και ?,τι άλλο επινοεί το εμπορικό δαιμόνιο, άσχετο πάντως με το μυστήριο. Αυτά όμως δεν είναι δυνατόν να συνεχισθούν. Πολλές φορές συμβουλεύσαμε, παραπονεθήκαμε, διδάξαμε σε κηρύγματα, ευκαίρως ακαίρως, τώρα ήλθε η ώρα της απαγορεύσεως. Τίποτε από όσα αναφέρθηκαν ή άλλα αυτού του κοσμικού πνεύματος δεν επιτρέπεται στο εξής να τοποθετούνται στα σκαλοπάτια του Ιερού Ναού ή, πολύ περισσότερο, εντός Αυτού. Εάν οπωσδήποτε επιθυμεί κάποιος να κάμει τέτοιους στολισμούς, τότε ας στολίσει την αίθουσα της δεξιώσεως ή την οικία του. Δυστυχώς, όλα αυτά που κοστίζουν πολλά χρήματα, όπως και τα άλλα έξοδα των φωτογραφιών, βίντεο, κέντρων διασκεδάσεως κ.λπ. συνυπολογίζονται απερίσκεπτα και πάντως άδικα από τους ενδιαφερομένους στα έξοδα των μυστηρίων, με αποτέλεσμα να διακηρύττεται πλέον ότι τα μυστήρια της Εκκλησίας κοστίζουν και γι’ αυτό προπαγανδίζονται ως απλά και φθηνά -συνεπώς και προτιμητέα- τα πολιτικά.

Αγαπητά μου παιδιά,

Σας παρακαλώ, να κατανοήσετε όσα με πολλή αγάπη σας έγραψα και να μη με παρεξηγήσετε. Σκεφθήτε, παρακαλώ, ότι θα μπορούσα να σιωπήσω και να είμαι καλός με όλους, υπάκουος σε όλων τις επιθυμίες. Πιστεύω, όμως, ότι δεν επιθυμείτε τέτοια ψεύτικη μεταχείριση, που θα έχει για μένα αυστηρότατη τιμωρία από το Θεό και για σας και τα σπλάγχνα σας οδυνηρές συνέπειες. Η αθεοφοβία και η ασέβεια παιδαγωγείται από το Θεό, για να συνέρχονται από την αναισθησία τους όσοι αναιδώς παρανομούν».

Συνεπεία των ανωτέρω, στο Μυστήριο της Βαπτίσεως απαγορεύονται:

Ο στολισμός της κολυμβήθρας (με λουλούδια, τούλια, κορδέλες, κλπ.)

Το δοχείο με το έλαιο στολισμένο με τούλια και αρκουδάκια, κουκλάκια και Μίκυ Μάους.

Ομοίως, η λαμπάδα στολισμένη με αρκουδάκια, κουκλάκια, ήρωες και ηρωίδες παιδικών παιχνιδιών ή ταινιών και τα συναφή.

Ο στολισμός εντός και εκτός του Ναού με μπαλόνια, κορδέλες, φαναράκια,  Μίκυ Μάους, πορτραίτα του βαπτιζομένου, υπερβολικός ανθοστολισμός, κ.λπ., που παραπέμπει περισσότερο σε παιδικό πάρτυ και όχι σε Μυστήριο της Εκκλησίας.

Τα χρωματιστά βαπτιστικά ενδύματα.   Η παράδοση της Εκκλησίας μας θέλει λευκά τα ενδύματα του Βαπτισθέντος, προκειμένου, και δι’ αυτού του τρόπου, να δηλώνεται η λευκότητα και η λαμπρότητα του άσπιλου και αμόλυντου ψυχικού χιτώνα, τον οποίο έλαβε ο νεοφώτιστος, ενδυσάμενος τον Χριστό.

Ο Σταυρός του νεοφωτίστου σε ακανόνιστο ή ελλιπές σχήμα.

Τα μαρτυρικά ή «φλουράκια», που προσφέρονται στους συμμετέχοντες στη Βάπτιση, με παραστάσεις ζωδίων, κλπ. Τα μαρτυρικά πρέπει να εικονίζουν τον Ιησού Χριστό και την Παναγία ή τον Τίμιο Σταυρό ή να είναι μικρά εικονίδια του Αγίου, του οποίου το όνομα έλαβε ο νεοφώτιστος.

******

Παρακαλούνται οι γονείς να συστήνουν στους φωτογράφους, ώστε να ενεργούν με διακριτικότητα και σεβασμό προς το ιερό Μυστήριο και να μη γίνονται ενοχλητικοί, κάνοντας  άσκοπες μετακινήσεις κατά την διάρκεια τελέσεως του Μυστηρίου και μονοπωλώντας την προσοχή σας, με αποτέλεσμα να χάνετε την ουσία των τελουμένων.

******

Οι προσκεκλημένοι, ακόμη, πρέπει να προσέχουν την συμπεριφορά τους και την ενδυμασία τους. Πολλοί εισέρχονται στον Ιερό Ναό με ενδυμασία αταίριαστη, δηλαδή άσεμνη, ενώ και η στάση τους στην Εκκλησία και η εν γένει συμπεριφορά τους δεν είναι η αρμόζουσα. Σχηματίζουν παρέες, συζητούν, αντί να προσεύχονται, αστειεύονται, γελούν, μασούν τσίχλες, κάποιοι μάλιστα και δεν διστάζουν να καπνίζουν ακριβώς στην είσοδο της Εκκλησίας. Είναι φοβερό να πέσουμε όλοι μας, Κληρικοί και Λαϊκοί, στα χέρια του ζώντος Θεού, ο Οποίος θέλει το Ναό Του οίκο προσευχής και διώχνει κακήν κακώς τους ασεβείς και αδιάντροπους.

******

Για την τέλεση του Μυστηρίου του Γάμου σας μπορείτε, εάν θέλετε και ότι έχετε ευχαρίστηση να προσφέρετε, υπέρ του Ιερού Ναού και του Προσωπικού του, επί αποδείξει. «Δυστυχώς, όλα αυτά που κοστίζουν πολλά χρήματα (ενν. ο υπερβολικός στολισμός έσωθεν και έξωθεν του Ι. Ναού), όπως και τα άλλα έξοδα των φωτογραφιών, βίντεο, κέντρων διασκεδάσεως κ.λπ. συνυπολογίζονται απερίσκεπτα και πάντως άδικα από τους ενδιαφερομένους στα έξοδα των μυστηρίων, με αποτέλεσμα να διακηρύττεται πλέον ότι τα μυστήρια της Εκκλησίας κοστίζουν…… Θεωρώ δε περιττό, ως αυτονόητο, να βεβαιώσω ότι είναι απολύτως κατανοητή και η αδυναμία οιασδήποτε προσφοράς. Ευτυχώς, έχουμε Ιερείς που αγαπούν δίχως να απαιτούν!» (Σεβ. Μητρ. Χαλκίδος κ. Χρυσοστόμου, Εγκύκλιος 77, 2013).

α.    Σε περίπτωση που η Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως αναφέρει ήδη όνομα παιδιού, δεν επιτρέπεται κατά την Βάπτιση να δοθεί διαφορετικό όνομα από αυτό ή να προστεθεί άλλο μαζί με αυτό.

β.    Σε περίπτωση που, με δικαστική Απόφαση, την επιμέλεια του παιδιού έχει ο ένας γονέας ή κηδεμόνας, για την τέλεση του Μυστηρίου και την ονοματοδοσία απαιτείται Υπεύθυνη Δήλωση του ετέρου γονέα ότι συμφωνεί ή σε κατάσταση Κηδεμονίας, ότι συμφωνούν και οι δύο γονείς.

γ.    Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων, το Βάπτισμα ή η Ονοματοδοσία μπορούν να γίνουν κατόπιν Δικαστικής Αποφάσεως.

Προσοχή! Δικαστική Απόφαση η οποία αναθέτει μόνο την επιμέλεια του τέκνου, προσωρινή ή μη, στον ένα εκ των δύο γονέων, δεν αρκεί για την τέλεση Βαπτίσεως.

δ.    Για κάθε περίπτωση, πριν το βάπτισμα ανηλίκου, οι γονείς πρέπει να προσκομίσουν την αστυνομική τους ταυτότητα, για την συμφωνία των στοιχείων τους με τη Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως του παιδιού, και να υπογράψουν ενώπιον του Ιερέα για το όνομα του παιδιού.

Σε περίπτωση απουσίας ενός γονέως, η τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος επιτρέπεται μόνο όταν ο έτερος γονέας προσκομίσει θεωρημένο αντίγραφο είτε της Ληξιαρχικής Πράξης Θανάτου, είτε της σχετικής δικαστικής απόφασης, βάσει των οποίων ο γονέας που απουσιάζει κηρύττεται ρητώς άφαντος ή έκπτωτος από τη γονική μέριμνα.

ε.    Σε περίπτωση απουσίας του ενός γονέα λόγω ευλόγου κωλύμματος (ασθενείας, αποδημίας κ.λπ.), η Βάπτιση τελείται μόνον εφόσον εκ μέρους του απόντος γονέα υποβληθεί είτε βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου, είτε υπεύθυνη δήλωση με το γνήσιο της υπογραφής θεωρημένο, ότι συγκατατίθεται για τη βάπτιση του τέκνου του κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με το συγκεκριμένο όνομα.

στ.  Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου ή όταν η μητέρα επικαλείται διαφορετικό πατέρα από τον αναγραφόμενο στη Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως, χρειάζεται οπωσδήποτε η γραπτή συγκατάθεση του γονέα ή σε περίπτωση προσβολής της πατρότητας ή εκούσιας αναγνωρίσεως του τέκνου, λαμβάνεται ως πατέρας ο προσδιοριζόμενος από το Ληξιαρχείο, με νεώτερη σημείωση και διόρθωση της Ληξιαρχικής Πράξης Γεννήσεως.

ζ.    Σε περίπτωση άγαμης μητέρας, επειδή αυτή ασκεί μόνη της τη γονική μέριμνα, χρειάζεται να υποβάλει μία Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής της, στην οποία να δηλώνει υπευθύνως ότι ασκεί αποκλειστικώς τη γονική μέριμνα στο ανήλικο τέκνο της, ότι δεν υφίσταται δικαστική απόφαση η οποία να απονέμει δικαίωμα ασκήσεως γονικής μέριμνας και στον πατέρα του ανήλικου τέκνου, και τέλος ότι επιθυμεί το ανήλικο τέκνο της να βαπτισθεί κατά το Ορθόδοξο δόγμα και να λάβει το συγκεκριμένο όνομα.

η.    Σε περίπτωση κατά την οποία οι ανάδοχοι γονείς ενός παιδιού, του οποίου την γονική μέριμνα έχει κάποιο Ίδρυμα ή Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας,  επιθυμούν να τελέσουν τη βάπτισή του, τότε απαιτείται εξουσιοδότηση από το εν λόγ? Ίδρυμα ή Κέντρο Κοινωνικής Πρ?νοιας προς τους αναδόχους γονείς, με την οποία τους επιτρέπουν να προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες για τη Βάπτιση του προστατευόμενου παιδιού.

Στη Δήλωση Βαπτίσεως που συντάσσει ο Ιερέας, αναφέρει απαραιτήτως και τα στοιχεία του εγγράφου της εξουσιοδοτήσεως του Ιδρύματος που ασκεί τη γονική μέριμνα στο προστατευόμενο παιδί (αριθμ. πρωτοκόλλου, ημερομηνία, ονομασία Ιδρύματος, σκοπός εξουσιοδοτήσεως). Τη Δήλωση Βαπτίσεως υπογράφουν και οι δύο ανάδοχοι γονείς και, εν συνεχεί?, την  προσκομίζουν  οι ίδιοι στο Ίδρυμα και όχι στο Ληξιαρχείο. Το Ίδρυμα είναι υπεύθυνο για τα περαιτέρω.

θ.    Σε περίπτωση κατά την οποία οι γονείς του προς βάπτιση τέκνου δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι, τότε ο Εφημέριος υποχρεούται να ζητήσει Υπεύθυνη Δήλωση, ξεχωριστή από τον κάθε γονέα, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής, στην οποία ο κάθε γονεύς ξεχωριστά θα δηλώνει ότι «επιθυμεί την Βάπτιση του τέκνου του κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με συγκεκριμένο όνομα και ότι θα ανατραφεί υποχρεωτικώς κατά το Ανατολικό Ορθόδοξο Χριστιανικό Δόγμα».

ι.     Έχει αναφερθεί ότι, σπανιώτατα βεβαίως, ιδίως για συναισθηματικούς λόγους, υπό την πίεση της παρουσίας κάποιου παππού ή γιαγιάς, οι γονείς του προς βάπτιση τέκνου ζητούν από τον Εφημέριο να γράψει μεν στο Βιβλίο Βαπτίσεων και στη Δήλωση Βαπτίσεως ένα όνομα, να εκφωνήσει δε, τόσο στη κατήχηση όσο και στη τριπλή κατάδυση, το όνομα αυτό και το όνομα του παρευρισκομένου παππού ή γιαγιάς «για να το ακούσει» και μόνον. Αυτή η πρακτική απαγορεύεται και ο Εφημέριος έχει ποινικές ευθύνες. Επειδή δε σήμερα είναι κοινός τόπος στα Μυστήρια η παρουσία φωτογράφου με κάμερα, είναι εύκολη η απόδειξη μιας τέτοιας ενέργειας, με δυσάρεστες συνέπειες για τον Εφημέριο. Συνεπεία των ανωτέρω, εφιστάται η προσοχή των Εφημερίων στο να εκφωνούν αποκλειστικώς και μόνον το όνομα, το οποίο καταχωρείται στη Δήλωση Βαπτίσεως και το Βιβλίο Βαπτίσεων του Ιερού Ναού.

ια.   Επειδή, κατά την στιγμή της Βαπτίσεως, πολλοί ερωτούν τον Εφημέριο περί των κωλυμάτων γάμου εκ «πνευματικής συγγενείας», ιδίως κατά πόσον τέκνα βαπτισμένα από τον ίδιο ανάδοχο δύνανται στο μέλλον να συνάψουν μεταξύ τους γάμο, τονίζουμε το γεγονός ότι, σύμφωνα με τον Κανόνα ΝΓ΄ της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, κώλυμα συνάψεως γάμου εκ «πνευματικής συγγενείας» υφίσταται μόνον μεταξύ του αναδόχου και της αναδεκτής του ή της μητέρας της ή, αναλόγως, της αναδόχου και του αναδεκτού της ή του πατέρα του. Συνεπώς, τέκνα βαπτισμένα από τον ίδιο ανάδοχο δύνανται ακωλύτως να συνάψουν μεταξύ τους γάμο.

Στη θεολογική συζήτηση που είχε ο Χριστός με τον Φαρισαίο Νικόδημο, που τότε ήταν κρυφός μαθητής Του, αναφέρθηκε στο μεγάλο θέμα της αναγεννήσεως του ανθρώπου.

Από την αρχή της συζητήσεως ο Χριστός είπε στον Νικόδημο: «αμήν αμήν λέγω σοι, εάν μη τις γεννηθή άνωθεν, ου δύναται ιδείν την βασιλείαν του Θεού» (Ιω. γ΄, 3). Εδώ γίνεται διάκριση μεταξύ της κάτωθεν γεννήσεως και της άνωθεν γεννήσεως. Η πρώτη σαφώς αναφέρεται στην βιολογική γέννηση που γίνεται διά του γάμου, ενώ η δεύτερη αναφέρεται στην πνευματική γέννηση, που είναι αναγέννηση και γίνεται με το μυστήριο του Βαπτίσματος. Ο άνθρωπος αναγεννάται πνευματικά, τα μέλη του σώματός του γίνονται μέλη του Σώματος του Χριστού. Έτσι, διά του αγίου Βαπτίσματος λαμβάνουμε το φως της θείας Χάριτος και δι’ αυτής  ενδυόμαστε τον Θεάνθρωπο, γινόμαστε μέλη Του, εισερχόμαστε στην Βασιλεία Του και εκπληρώνουμε τον σκοπό της υπάρξεώς μας.

Το άγιο Βάπτισμα είναι το ιερότατο και μεγάλο μυστήριο, που μας «εισάγει» στο Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία. Είναι μεγάλη ευλογία του Θεού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συνιστά μια υπεύθυνη και σοβαρή πράξη της Εκκλησίας.

Σήμερα παρατηρείται το φαινόμενο ότι πολλοί ζητούν να βαπτισθούν και να γίνουν μέλη της Εκκλησίας. Αυτό είναι πολύ ευχάριστο, γιατί δεν είναι μικρό πράγμα κάποιος να επιθυμεί να γίνει μέλος του Σώματος του Χριστού και, ως μέλος της Εκκλησίας, να αξιώνεται να κοινωνεί του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Όμως το έργο αυτό πρέπει να γίνεται με σοβαρότητα και υπευθυνότητα.

Στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, όποιος ήθελε να βαπτισθεί, την πρώτη ημέρα γινόταν Χριστιανός. Αυτό σημαίνει ότι διαβαζόταν μια ειδική ευχή για να αρχίσει η Κατήχηση. Υπάρχει η υποψία, που φαίνεται να είναι αληθινή, ότι η ευχή αυτή που διαβαζόταν την πρώτη μέρα είναι μάλλον η ευχή που διαβάζεται σήμερα «Εις το κατασφραγίσαι παιδίον λαμβάνον το όνομα τη ογδόη ημέρα από της γεννήσεως αυτού». Η ευχή αυτή, κατά την οποία παρακαλείται ο Θεός να σημειωθεί το φως του προσώπου Του, ο Σταυρός του Μονογενούς Του Υιού στην καρδία και στους διαλογισμούς του «εις το φυγείν την ματαιότητα του κόσμου και πάσαν την πονηράν επιβουλήν του εχθρού, ακολουθείν δε τοις προστάγμασί Του», καθώς επίσης και η προσευχή προς τον Θεό να μείνει επάνω στον προσελθόντα το άγιο όνομά Του και να αξιωθεί να συναφθεί «εν καιρώ ευθέτω τη αγία (σου) Εκκλησία και τελειούμενον διά των φρικτών Μυστηρίων του Χριστού (σου)…».

Την τρίτη ημέρα άρχιζαν οι εξορκισμοί, οι ευχές, δηλαδή, για να φύγουν τα δαιμόνια από την καρδία του ανθρώπου. Δεν πρόκειται εδώ για δαιμονιζομένους, στους οποίους το δαιμόνιο καταλαμβάνει και τη λογική του ανθρώπου, αλλά για τους Κατηχουμένους που διακατέχονται από ποικίλα πάθη και επιθυμίες αισχρές. Σύμφωνα με την όλη παράδοση, αυτά είναι επιδράσεις των δαιμονίων.

Με τους εξορκισμούς γινόταν και η Κατήχηση για να μάθουν τα της πίστεως. Η διδασκαλία διαρκούσε τρεις ώρες την ημέρα κατά τη διάρκεια της Τεσσαρακοστής.

Η Κατήχηση όμως δεν περιοριζόταν μόνον σε ευχές και σε θεωρητική διδασκαλία των αληθειών της πίστεως, αλλά συνδεόταν και με την λατρευτική πράξη της Εκκλησίας.

Μετά από όλη τη διεργασία, που απαιτούσε πολύ χρονικό διάστημα έως τρία χρόνια ανάλογα και με την κάθε περίπτωση, καθοριζόταν από την Εκκλησία η ημέρα της βαπτίσεως των Κατηχουμένων. Αλλά και τότε υπήρχε ανάλογη προετοιμασία.

Από όλα αυτά φαίνεται ότι η Εκκλησία προετοίμαζε πολύ καλά κάποιον που ήθελε να γίνει μέλος της.

Δυστυχώς, σήμερα, αρκετοί από τους ενδιαφερομένους να βαπτισθούν ή ακόμη και από τους υποψηφίους αναδόχους τους πιέζουν τους Ιερείς μας  να ασκήσουν πίεση στην Ιερά Μητρόπολη για να συντμηθεί ασφυκτικά ο χρόνος της Κατηχήσεως, δυστυχώς επί ζημί? του Ιερού Μυστηρίου του Βαπτίσματος.

Εξ’ αυτού του γεγονότος λαμβάνοντας αφορμή ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Χρυσόστομος στην 76η Εγκύκλιό του (αριθμ. πρωτ. 1561/ 4-10-2013) προς τους Κληρικούς της Ιεράς μας Μητροπόλεως, τονίζει τη μεγάλη και επιτακτική ανάγκη να ενημερώσουν τους χριστιανούς μας, έγκαιρα και όχι την τελευταία στιγμή, για τα παρακάτω:

«Ι. Προκειμένου να προσέλθει ενήλικος στην ορθόδοξη πίστη και να βαπτισθεί, απαιτείται ως πρώτη προϋπόθεση η ελεύθερη από κάθε πίεση και ανάγκη απόφασή του. Συνεπώς, δεν αρκεί η διάθεση του αναδόχου να “κάνη το ψυχικό” και μάλιστα ευκαιριακά και όπως-όπως. Δεν πρέπει να δίδεται η εντύπωση ότι το ιερό Μυστήριο είναι πολιτιστικό αυτονόητο, στο οποίο πρέπει οπωσδήποτε να προσχωρήσει ο αβάπτιστος και δη ο αλλοδαπός, πιστεύει δεν πιστεύει, μόνο και μόνο για να ενταχθεί ισότιμα στην κοινωνία ή και να επιβιώσει, “κερδίζοντας” την ηθική και υλική –κυρίως- υποστήριξη των συνανθρώπων του. Η Εκκλησία μας αγαπά τους πάντες και τους βοηθά δίχως τέτοιου είδους απαιτήσεις. Η ερεύνα, συνεπώς, των κινήτρων θεωρείται θεμελιώδης, εκ των ων ουκ άνευ, και είμαστε υπόλογοι ενώπιον του Κυρίου, ο Οποίος μας επέστησε την προσοχή, όσον αφορά την εκ μέρους μας διαχείριση των αγίων.

ΙΙ. Εξακριβωθέντων των κινήτρων, καθήκον σας ιερό είναι να συνοδεύσετε τον υποψήφιο προς Βάπτιση στην Ιερά Μητρόπολη, να τον παρουσιάσετε στον Επίσκοπό σας κι εκεί να υποβάλει το αίτημά του γραπτώς, συνοδευόμενο από τα απαραίτητα αποδεικτικά της πολιτογραφήσεώς του (φωτοτυπία διαβατηρίου ή αστυνομικής ταυτότητος, στα οποία εμφαίνονται τα στοιχεία του αιτούντος και η φωτογραφία του) και τα του μέχρι τώρα θρησκεύματός του.

Εάν ο ερχομός σας στα γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως είναι δύσκολος, λόγω αποστάσεως, τότε σεις θα αποστέλλετε τα ως άνω απαιτούμενα, προκειμένου να ορισθεί Κατηχητής, που θα διδάξει και θα μυήσει τον υποψήφιο χριστιανό στα ιερά τής πίστεως. Προς διευκόλυνσή σας, λαμβάνετε συνημμένως τύπον της αιτήσεως.

ΙΙΙ. Το ενδιαφέρον για την Κατήχηση του προσερχομένου προς το Βάπτισμα, είναι ένα άλλο σοβαρό κριτήριο των προθέσεών του. Προσοχή! Εάν δεν προσέλθει στην Κατήχηση ή προσελθών διακόψει την μαθητεία του, δεν σας επιτρέπεται να προτείνετε στον Μητροπολίτη σας την Βάπτισή του ή να προβείτε (Θεός φυλάξοι!) σ’ αυτήν, άνευ της ευλογίας του.

Εφόσον περατωθεί επιτυχώς η Κατήχηση, τότε και μόνον τότε, ο Κατηχητής αναφέρει σχετικά στον Μητροπολίτη, προτείνοντας -με ευθύνη του- την Βάπτιση.

Ο Μητροπολίτης, αφού δώσει γραπτώς εντολή στον οικείο Εφημέριο να τελέσει το Βάπτισμα, στη συνέχεια υποχρεούται ο Εφημέριος να γνωρίσει, πάλι εγγράφως, την τέλεση του μυστηρίου και το δοθέν όνομα, για την καταγραφή του στα τηρούμενα εκκλησιαστικά βιβλία.

Θεωρώ αυτονόητο -όμως σας το θυμίζω- ότι τον νεοφώτιστο θα συνεχίσετε να τον φροντίζετε και μετά τη Βάπτισή του, και θα θυμίσετε και στον ανάδοχο τα καθήκοντά του, κυρίως τα πνευματικά, που κακώς υποτιμώνται, προτιμωμένων συνήθως των υλικών. Οι υποχρεώσεις του αναδόχου δεν τελειώνουν μετά το μυστήριο του Βαπτίσματος. Για την ακρίβεια τότε αρχίζουν!

Η παραπάνω λεπτομερώς καταγραφείσα διαδικασία θα τηρείται πάντοτε και όταν πρόκειται να ακολουθήσει γάμος μετ’ ορθοδόξου.

Ενημερώσατε, παρακαλώ, τους χριστιανούς σας ΕΓΚΑΙΡΩΣ και μη σπεύδετε να κλείσετε ημερομηνία γάμου, εάν δεν έχουν τηρηθεί τα ως άνω δέοντα, ώστε να μη πιεζόμαστε όλοι και αμαρτάνουμε βαρέως, τρέχοντας σαν αλλόφρονες να προλάβουμε τι; και γιατί;

Σκεφθείτε, παρακαλώ, τι γνώμη θα σχηματίσουν και οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι για μας και την πίστη μας, όταν με ελαφρότητα και υποχωρητικότητα αντιμετωπίζουμε τόσο σημαντικά θέματα ζωής και σωτηρίας».

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ (ετεροδόξων – αλλοθρήσκων)

Προκειμένου για τη Βάπτιση Ενηλίκων, αλλοδαπών ή μη, είναι υποχρεωτική η κατάθεση στα Γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως (οδός Βάκη 21, Χαλκίδα, τις εργάσιμες ημέρες και ώρες 10:00-13:00) της σχετικής Αίτησης, με συμπληρωμένα όλα τα στοιχεία του αιτουμένου την Βάπτιση, υπογεγραμμένης από αυτόν. Η εν λόγω Αίτηση υποβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο, ο οποίος είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από τον Εφημέριο της Ενορίας, στην οποία ανήκει. Στην συνέχεια, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η «Κατήχηση» του αιτουμένου και η μύησή του στα Δόγματα και τις παραδόσεις της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού.

Πιο συγκεκριμένα:

Οι ενδιαφερόμενοι θα απευθύνονται στον Εφημέριο της κατοικίας τους.

Ο Εφημέριος θα κάνει έλεγχο των στοιχείων ταυτότητας και του θρησκεύματος του ενδιαφερόμενου (όπως κάνει έλεγχο στα δικαιολογητικά του Γάμου). Ειδικότερα στο σημείο αυτό:

Ο (η) αιτών (-ούσα) πρέπει να είναι ενήλικος (-κη). Εάν όχι, θα υπογράφουν σχετική υπεύθυνη δήλωση οι γονείς ή οι, σύμφωνα με τον νόμο, κηδεμόνες.

Θα ελέγχεται η ταυτότητά του (ή το διαβατήριο) για τα πλήρη στοιχεία του (τόπος, χρόνος γέννησης, γονείς, κ.λ.π). Σε πολλές περιπτώσεις θα γίνεται αίτημα προσαγωγής Ληξιαρχικής πράξης γέννησης, εφ’ όσον από το Διαβατήριο ή από άλλα επίσημα έγγραφα δεν αποδεικνύονται απολύτως τα απαιτούμενα στοιχεία.

Για τους αλλοδαπούς θα ελέγχεται ΕΠΑΚΡΙΒΩΣ αν τυχόν έχει προηγηθεί βάπτισμα, προκειμένου να κριθεί αν θα γίνει μόνο ΧΡΙΣΜΑ ή ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΜΑ.

Ο (Η) Ανάδοχος να είναι του ίδιου φύλου με τον (την) βαπτιζόμενο (-μένη) ή σε κάθε περίπτωση να δίνεται πολλή προσοχή στην ευσέβεια και το ήθος του (της) και στα καθήκοντα που αναλαμβάνει, σε σχέση με τον μέλλοντα να βαπτισθεί.

Ο Κατηχητής Ιερέας θα προβεί στη βάπτιση, μόνο όταν κρίνει υπεύθυνα ότι ο Κατηχούμενος είναι έτοιμος, και αφού προηγηθεί σχετική γραπτή άδεια του Μητροπολίτου.

Μετά την τέλεση του Ιερού Μυστηρίου του Βαπτίσματος ο νεοφώτιστος να κοινωνεί των Αχράντων Μυστηρίων.

Το Ιερό Μυστήριο του Βαπτίσματος να μη λαμβάνει μορφή κοινωνικής εκδήλωσης και θεάματος, αλλά να γίνεται με σοβαρότητα, διάκριση και πνευματική αγαλλίαση όπως αρμόζει στο ύφος και τη σημασία του Μυστηρίου.

Για όσους βαπτίζονται, το Χρίσμα θα ακολουθεί αμέσως μετά το Μυστήριο του Βαπτίσματος.

Στην περίπτωση που ο προσερχόμενος στην Ορθόδοξη Εκκλησία προέρχεται από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, θα τελείται -μετά την κατήχησή του- μόνον η ειδική «Ακολουθία επιστροφής εις την Ορθοδοξίαν από της Λατινικής Εκκλησίας» (βλ. Μικρόν Ευχολόγιον, Εκδ. Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, 2017, σ. 92-98), αφού προηγηθεί η υπογραφή απ’ αυτόν σχετικού λιβέλλου.

Εξυπακούεται ότι, τα ξενόγλωσσα πιστοποιητικά, έγγραφα, κ.λ.π. θα ζητούνται μεταφρασμένα και κυρωμένα νομίμως από το Υπουργείο Εξωτερικών.